γνωστή ήδη από τον δέκατο αιώνα, χτισμένη πάνω στην αρχαία Τεύθιδα,
οικισμος διατηρητέος και γεμάτος μνήμες, ιστορία και μύθους, απλώνεται αμφιθεατρικά χτισμένη πάνω σε δυο αντικριστούς λόφους, πάνω από το φαράγγι του Λούσιου ποταμού.
Είναι ολόκληρη ένα ζωντανό μουσείο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, με τα ωραία πετρόκτιστα κτίρια της, τα φιδωτά κατηφορικά δρομάκια της, τα γεφύρια και τις νεροτριβές της, ένα μουσείο ιστορίας με τα πάλαια μοναστήρια της, τα βυζαντινά και εκκλησιαστικά ιερά κειμήλια, την βιβλιοθήκη της με τα σπάνια έγγραφα και κώδικες, τους μπαρουτόμυλους και το μουσείο υδροκίνησης, τις αρχαιολογικές και λαογραφικές συλλογές της. Το φυσικό κάλλος του τόπου δεν είναι τυχαίο ότι είχε εμπνεύσει τον μύθο του ιερού λουτρού του Δία στον πόταμο που εξ αυτού ονομάστηκε Λούσιος (εκεί που λουζόταν ο Δίας). Η θέα της κοιλάδας που ρέει ο Λούσιος από το ύψωμα της Δημητσάνας, ως την Μεγαλόπολη και στο βάθος τον όγκο του Ταΰγετου, μένει εμπειρία χαραγμένη στην μνήμη. Φυσικο κάλλος, αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητα, η πέτρα και το νερό, η ιστορία της αρχαίας, βυζαντινής και νεώτερης Ελλάδας, η σημερινή άριστη διαχείριση του ιστορικού και καλλιτεχνικού πλούτου της κωμόπολης, όπως και η άρτια τουριστική υποδομή, καθιστούν την Δημητσάνα μαγικό προορισμό περιήγησης και ταξιδιών.
Από τo 16o αιώvα και ύστερα, η Δημητσάvα βρίσκεται σε διαρκή ακμή. Μετά τη μovή τoυ Φιλoσόφoυ και τη μovή της Αιμυαλoύς πoυ είχαv γίνει εστίες γραμμάτωv και καλλιτεχvίας, ακoλoύθησε η Δημητσάvα με συστηματική Σχoλή Ελληνικών γραμμάτων που ιδρύθηκε το έτος 1764.
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821, βρήκε τη Δημητσάνα σχεδόν έτοιμη για τη μεγάλη εξέγερση, αφού μια πλειάδα Δημητσανιτών κλήρου και λαού συμμετείχε στον αγώνα με κάθε τρόπο. Πρώτοι και σε περίοπτη θέση οι αδελφοί Σπυρίδων και Γεώργιος Σπηλιωτόπουλοι που ανακαίνισαν έντεκα (11) μπαρουτόμυλους και τροφοδότησαν την επανάσταση με μπαρούτι και φυσέκια κάνοντας με τον τρόπο αυτό πασίγνωστη τη Δημητσάνα στα πέρατα της γης. Γράφει γι’ αυτούς στα απομνημονεύματά του ο Κολοκοτρώνης: «Μπαρούτι είχαμε, έκαμνε η Δημητσάνα. Του μπαρουτιού την υπόθεση την είχαν πάρει απάνω τους τα αδέλφια Σπυλιωτόπουλοι».
Οι περισσότεροι από δέκα μυημένοι στη Φιλική Εταιρεία Δημητσανίτες, ο Εθνεγέρτης Επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο στενός συνεργάτης του Γέρου του Μοριά Ανδρέας Παπαδιαμαντόπουλος, ο Εθνομάρτυρας Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ και άλλοι, είναι ένα μικρό δείγμα από τον μακρύ κατάλογο των Δημητσανιτών που συμμετείχαν σ’ αυτήν. Ξεχωριστή συμμετοχή στον αγώνα, αποτελεί η παρουσία του πασίγνωστου στιχουργού και εμψυχωτή των Ελληνικών στρατοπέδων Παναγιώτη Κάλα, του λεγόμενου Τσοπανάκου.
Με τα πρόχειρα και γεμάτα σάτιρα έμμετρα ποιήματά του, που με μεγάλο ενθουσιασμό απάγγελνε στα στρατόπεδα που περιφερόταν, εμψύχωνε τους μαχητές της ελευθερίας εξυμνώντας τους ιδίους και τα κατορθώματα τους και με τις ποιητικές του προτροπές για την πολυπόθητη ελευθερία, τους τόνωνε το ηθικό και την αγωνιστική τους διάθεση, προσφέροντας με τον τρόπο αυτό σπουδαίες υπηρεσίες. Πασίγνωστο παραμένει από τότε το τετράστιχο ποίημά του προς τον Νικηταρά για ένα άλογο που του είχε χαρίσει, προκειμένου να περιφέρεται από στρατόπεδο σε στρατόπεδο, το οποίο ήθελε τροφή και που χωρίς αυτή του ήταν άχρηστο αφού δεν μπορούσε να το συντηρεί. «Το δώρο σου Νικηταρά, ειν΄ άλογο χωρίς ουρά, ή μου στέλλεις και κριθάρι, ή σου στέλνω το τομάρι».
Μετά την απελευθέρωση και τη συγκρότηση του Ελληνικού Κράτους, η ελεύθερη πλέον Δημητσάνα γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη και φυσικά αίγλη. Ο ορισμός της ως πρωτεύουσας της Επαρχίας Γορτυνίας σε απόλυτο συνδυασμό με την αύξηση του πληθυσμού, με την ανάπτυξη των τεχνών και του εμπορίου, καθώς επίσης και με την λειτουργία διαφόρων Υπηρεσιών, την κατέστησαν ως το δυνατότερο εμπορικό κέντρο της περιοχής.
Στη Δημητσάvα οι επισκέπτες απολαμβάνουν μοναδικές στιγμές και αποκτούν αξέχαστες εμπειρίες. Για την εξυπηρέτησή τους, θα βρουν αρκετά τoυριστικά καταλύματα μεταξύ τωv oπoίωv ξεvoδoχεία, εvoικιαζόμεvα δωμάτια και διαμερίσματα, ξεvώvες, εξοχικά κέντρα, εστιατόρια, ταβέρvες και οτιδήποτε άλλο εξασφαλίζει μια άνετη και ευχάριστη διαμονή.
omorfa taxidia.com
