Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΜΥΛΟΥ
Ο παλιός νερόμυλος κτίστηκε και λειτούργησε πριν το 1850. Είναι ο μύλος του Μαυρογένη ή του Κατσαπρόκου. Είναι ο 10ος νερόμυλος από μια σειρά μύλων που λειτουργούσαν με το ίδιο νερό που ξεκινάει από ψηλά τις Βρύσες και τελειώνει εδώ, στο γεφύρι.
Οι μύλοι εγκαταλείφθηκαν σιγά-σιγά, πλην του «Παλιού Νερόμυλου», ο οποίος λειτούργησε ως το 1974 και σταμάτησε να αλέθει όταν ο Δήμος Κυπαρισσίας πήρε το νερό για να εξασφαλίσει επάρκεια ύδρευσης στην πόλη και αποζημίωσε τον μυλωνά. Σε αντιστάθμισμα αυτής της απώλειας για τους κατοίκους του οικισμού ο Δήμος Κυπαρισσίας παρέχει νερό, από τον Αρκαδικό ποταμό, τα καλοκαίρια στους Μύλους για να ποτίζονται τα πολλά περιβόλια που υπάρχουν.
Ο τελευταίος μυλωνάς ήταν ο Γιάννης Μαυρογένης του Δημητρίου. Αγόρασε το μύλο το 1942 από τον
Τα παλιά χρόνια η πρόσβαση στην περιοχή ήταν δύσκολη και γινόταν μόνο με άλογο. Για το λόγο αυτό ο νερόμυλος επιλέχθηκε ως αρχηγείο των αντιστασιακών κατά την κατοχή 1941-1944 και των ανταρτών του ΕΑΜ μετά την απελευθέρωση.
Ο νερόμυλος πολλά χρόνια πριν τον πόλεμο και μέχρι το 1945 ήταν και ταβέρνα. Μετά τον πόλεμο η ταβέρνα έγινε καφενεδάκι, μικρομπακάλικο και ψιλικατζίδικο. Έτσι συνέχισε να λειτουργεί και μετά το 1974 που σταμάτησε ο μύλος. Στο μαγαζί του μύλου σταματούσαν όλοι οι περαστικοί, πεζοί ή με τα άλογά τους, που περνούσαν για τα χωριά τους. Στο μύλο έφταναν τα ξημερώματα οι Κυπαρισσιώτες ξενύχτηδες για να ακούσουν τα αηδόνια!
ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η πανέμορφη ρεματιά που υπάρχει και σήμερα με την πυκνή βλάστηση και τα στενά περάσματα ήταν γεμάτη αηδόνια, γκιώνηδες, κλαψοπούλια και γιδοβίζια. Το κτήμα του μύλου είναι ένα μνημείο της φύσης από καταβολής κόσμου, αφού ποτέ δεν έχει καλλιεργηθεί και δεν έχει δεχθεί λιπάσματα.
Το μονοπάτι της ρεματιάς μπορείτε να το ακολουθήσετε και σήμερα απολαμβάνοντας μια θαυμάσια διαδρομή στη φύση, τον ήχο του νερού και τους υπέροχους παλιούς νερόμυλους με τις ωραίες γωνιές και τους τεράστιους πετρότοιχους.
Η ταβέρνα του «Κλειδέρη», απέναντι από το μύλο, που λειτουργεί εδώ και 60 χρόνια, προσφέρει μια θαυμάσια θέα του μύλου και του λόφου και εξαιρετικό φαγητό.
Η ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΠΑΛΙΟΥ ΝΕΡΟΜΥΛΟΥ
Οι σημερινοί ιδιοκτήτες αγόρασαν τον μύλο και το σπίτι με όλα τα πράγματά τους και με το κτήμα που τα περιβάλει το 2005 λόγω της ομορφιάς του τοπίου. Για πολλά χρόνια απολάμβαναν μόνο τα λεμονοπορτόκαλλα που παράγει το κτήμα μέχρι που αποφάσισαν να ζωντανέψουν ξανά τον παλιό νερόμυλο.
Η ανακήρυξη του μύλου ως διατηρητέο μνημείο απαιτήθηκε από την 26η ΕΒΑ Καλαμάτας και από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων Δυτικής Ελλάδας. Στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων η ανακήρυξή του έγινε ομόφωνα.
Η ανακατασκευή έγινε με απόλυτο σεβασμό στο παλιό κτίσμα, τηρήθηκαν όλες οι παραδοσιακές τεχνικές, επιλέχθηκαν παλιά υλικά, αλλά και φιλικά με το περιβάλλον και επιλέχθηκε πάντα η αυθεντική λύση.
ΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟΝ ΠΑΛΙΟ ΝΕΡΟΜΥΛΟ
Η ανακατασκευή του κτιρίου έγινε για να στεγάσει 3 διαφορετικές δραστηριότητες, όπως ακριβώς και στο παρελθόν.
Ο νερόμυλος λειτουργεί όπως παλιά, δηλαδή αλέθει σιτάρι.
Το καφενείο ήταν και παλιά επιπρόσθετη λειτουργία του μύλου και σήμερα φιλοδοξεί να κρατήσει τον παραδοσιακό χαρακτήρα με προσφορά επιλεγμένων ροφημάτων, γεύσεων και ποτών.
Το μαγαζάκι που λειτουργεί στο ισόγειο προβάλει την πλούσια προσφορά της φύσης στην Ελληνική γαστρονομία διαθέτοντας μια ποικιλία προϊόντων από γνήσια υλικά, που πολλά από αυτά, ο σημερινός «μυλωνάς» Νάσος Σμέρδης μαζεύει από τα βουνά της περιοχής και συσκευάζει μαζί με την γυναίκα του την Άννα με γνώση, αγάπη και μεράκι.
