Λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής της θέσης, η Κρήτη, εκτός από σταυροδρόμι τριών ηπείρων, υπήρξε από την απαρχή της ιστορίας της το μήλο της Έριδος για κάθε κατακτητή.
Οι πρόγονοι των Κρητών είναι οι Μινωίτες. Όμως το νησί εποικίστηκε από Αχαιούς, Δωριείς, Ρωμαίους, Βυζαντινούς, Άραβες, Ενετούς και Τούρκους. Επίσης, για μεγάλο χρονικό διάστημα οι πειρατές της Μεσογείου λυμαίνονταν τις ακτές της.
Μάρτυρες της ατελείωτης περιπέτειας του νησιού είναι τα οχυρωματικά έργα που θα βρείτε σε όλες τις σύγχρονες πόλεις της, αλλά και τα φρούρια, χτισμένα πάνω στα ακρωτήρια και στα νησάκια που το περιβάλλουν, τα οποία είχαν εγερθεί ως παρατηρητήρια.
Ζήστε το δικό σας παραμύθι....
Περίοδοι της κρητικής προϊστορίας & ιστορίας
Η προϊστορία και η πρώιμη ιστορία της Κρήτης είναι σήμερα γνωστή χάρη στις εκτεταμένες αρχαιολογικές έρευνες και ανασκαφές που διεξήχθησαν στο νησί από Έλληνες και ξένους αρχαιολόγους, ήδη από τις τελευταίες δεκατίες του 19ου αιώνα. Η θαλασσοκράτειρα Κρήτη του Μίνωα δεν αποτελεί πλέον μυστηριώδη μύθο. Η "εκατόμπολις" του Ομήρου αποδείχθηκε ιστορική πραγματικότητα της 2ης χιλιετίας. Ο μεγάλος κρητικός μινωικός πολιτισμός αναπτύχθηκε πάνω στο νεολιθικό υπόβαθρο του νησιού και είναι σύγχρονος και εφάμιλλος με τους πολιτισμούς της Αιγύπτου και της Μεσοποταμίας.
Η ιστορία της Κρήτης εκτείνεται σε βάθος 8.000 χρόνων. Σύμφωνα με αρχαιολογικές μαρτυρίες το νησί κατοικήθηκε στα νεολιθικά χρόνια. Γνωστοί νεολιθικοί οικισμοί του Ηρακλείου ήταν η Κνωσός , η Φαιστός, ο Κατσαμπάς. Είναι πιθανό ότι περιοδικά κατοικούνταν και τα σπήλαια : Στραβομύτης στο όρος Γιούχτα, Ειλειθυίας στις Γούβες, Τραπέζας στην Τύλισσο κ.ά. Η προνομιακή θέση του Ηρακλείου και η μορφολογία του εδάφους, που ευνοεί την ανάπτυξη πολλαπλών καλλιεργειών, αποτέλεσαν πρόσφορες προϋπο-θέσεις για τη δημιουργία ενός πολιτισμού με το όνομα "μινωικός πολιτισμός" που άνθισε για μια μακρόχρονη εποχή (κατά την Εποχή του Χαλκού 3000-1100 π.Χ.) , με κέντρο την Κνωσό, ο οποίος έφτασε στο υψηλότερο σημείο ακμής του, μεταξύ του 1900 με 1500 π.Χ. Μετά το 1500 π.Χ., Αχαιοί και Δωριείς φτάνουν στο νησί. Ακολουθούν, το 67 π.Χ., οι Ρωμαίοι, και στη συνέχεια οι Βυζαντινοί, οι οποίοι επικρατούν μέχρι το 1252 μ.Χ. Έχει προηγηθεί ένα διάστημα, από το 824 μέχρι το 961 μ.Χ., Αραβοκρατίας. Το 1252 μ. Χ. αρχίζει η περίοδος της Ενετοκρατίας, η οποία διαρκεί μέχρι το 1645 μ.Χ. Τότε την Κρήτη καταλαμβάνουν οι Τούρκοι, οι οποίοι διατηρούν την κυριαρχία τους μέχρι το 1897, με ένα μικρό διάλειμμα και πάλι 10 χρόνων (1830-1840), κατά το οποίο το νησί παραχωρείται στην Αίγυπτο. Το 1898 ιδρύεται η Κρητική Πολιτεία, με πρωτεύουσα τα Χανιά. Το νησί παραμένει αυτόνομο μέχρι την 1η Δεκεμβρίου του 1913, επίσημη ημερομηνία της Ένωσής του με την Ελλάδα.
Ταξίδι στο χρόνο
Οι πρώτοι άνθρωποι εμφανίστηκαν στην Κρήτη περίπου το 6000 π.Χ. Υπολογίζεται ότι το 2.600 π.Χ περίπου ήρθαν στο νησί άποικοι από τη Μ. Ασία, μεταφέροντας μαζί τους το μέταλλο του χαλκού. Οι νέοι κάτοικοι που είχαν ισχυρή ναυτιλία, ανέπτυξαν μεγάλη εκπολιτιστική δραστηριότητα και δημιούργησαν το μινωικό πολιτισμό. Περί το 1950 π.Χ. χτίστηκαν τα πρώτα ανάκτορα στην Κνωσό, στη Φαιστό και στα Μάλια, τα οποία ήταν έδρες των τοπικών αρχηγών, κέντρα διοικητικά και θρησκευτικά.
Η εποχή των περίφημων μεγάλων ανακτόρων της Κρήτης ξεκινάει περίπου το 1900 π.Χ. Τα σπουδαιότερα και τα μεγαλύτερα είναι συγκεντρωμένα στο Ηράκλειο (Κνωσός, Μάλια , Φαιστός, Αρχάνες, Μοναστηράκι). Αυτά τα ανάκτορα, μαζί με άλλα μικρότερα σε άλλες θέσεις, θα αποτελέσουν για 600 περίπου χρόνια «κέντρα δημιουργίας και ακτινοβολίας του ανακτορικού μινωικού πολιτισμού, του φαινομένου που άφησε βαθιά τη σφραγίδα του στην ιστορία της Κρήτης». Αυτή την περίοδο γίνονται έργα κατασκευής δικτύων αποχέτευσης και ύδρευσης, τα οποία ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει στους παραπάνω αρχαιολογικούς χώρους, ενώ κτίζονται αποθήκες, για να φυλαχτούν οι σοδειές και τα αποθέματα τροφίμων. Την ίδια εποχή χρονολογούνται τα περίτεχνα καμαραϊκά αγγεία, που αποτελούν έξοχο δείγμα της τελειοποίησης της κεραμικής τέχνης αυτής της περιόδου. Τα σκεύη πήραν το όνομά τους από το περίφημο σπήλαιο των Καμαρών στο όρος Ίδη, όπου πρωτοανακαλύφθηκαν. Την ίδια περίοδο έχουμε μια τομή στην πνευματική ανάπτυξη της μινωικής Κρήτης: τη χρήση της παλαιότερης γραφής που συναντάται με τη μορφή εγχάρακτων σχηματοποιημένων εικόνων πάνω σε σφραγίδες και σε αγγεία (Ιδεογράμματα ή Πικτογραφική). Το πιο διάσημο μνημείο αυτής της γραφής είναι ο πήλινος δίσκος της Φαιστού στη Μεσαρά, ο οποίος δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί.
Ισχυρός σεισμός, περί το 1700 π.Χ., κατέστρεψε τα ανωτέρω ανάκτορα, τα οποία όμως ξαναχτίστηκαν μεγαλοπρεπέστερα ενώ σε αυτά προστέθηκε άλλο ένα, εκείνο της Ζάκρου. Το 1450 π.Χ., μετά την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας, τα μινωικά κέντρα καταστρέφονται ολοκληρωτικά. Αμέσως μετά εισβάλλουν οι Μυκηναίοι, που ιδρύουν δική τους δυναστεία στην Κνωσό. Το 1400 π.Χ. περίπου καταστρέφεται και η Κνωσός από άγνωστη αιτία και ξεκινάει μια εποχή παρακμής. Περίπου το 900 π.Χ., αρχίζουν να δημιουργούνται στην Κρήτη πόλεις- κράτη κατά το ελληνικό πρότυπο. Η πιο ισχυρή από τις αρχαίες πόλεις, η Κυδωνία, νεότερη της Γόρτυνας και κατά πολύ νεότερη της Κνωσού, διατήρησε τα πρωτεία στην περιοχή ως την εποχή της αραβικής εισβολής, οπότε και καταστράφηκε. Στο μεταξύ αποβιβάστηκαν στο νησί οι Δωριείς, οι οποίοι ασχολήθηκαν με το συστηματικό «εκδωρισμό» των κατοίκων. Η ζωή οργανώθηκε κατά τα πρότυπα των Σπαρτιατών. Την εποχή αυτή η Κρήτη δίνει θαυμαστά έργα γλυπτικής και μεταλλοτεχνίας. Το 480 π.Χ. και αυτός ο πολιτισμός υποκύπτει στο νόμο της φθοράς.
Πειρατές από την Κιλικία μετατρέπουν τα παράλια της Κρήτης σε ορμητήρια και οι Ρωμαίοι βρίσκουν πρόσχημα για να κατακτήσουν το νησί. Το 824 μ.Χ. οι Άραβες κατέκτησαν την Κρήτη και την οργάνωσαν σε ανεξάρτητο αραβικό κράτος με κέντρο το Χάνδακα, το σημερινό Ηράκλειο. Οι Βυζαντινοί επιχείρησαν πολλές φορές να οργανώσουν εκστρατείες, ανεπιτυχώς όμως, έως ότου ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς αποβιβάστηκε στο νησί (960) και, έπειτα από αιματηρή πολιορκία, κατέλαβε το Χάνδακα (961) και τον απελευθέρωσε.
Ο ελεύθερος όμως βίος του Χάνδακα ανακόπηκε μετά την Δ’ Σταυροφορία, οπότε κύριοι του νησιού έγιναν οι Ενετοί. Η αντίδραση των Κρητικών ήταν έντονη: 27 επαναστάσεις και πολλά τοπικά κινήματα. Μία επανάσταση με τη σύμπραξη και των Ενετών κατοίκων του νησιού κατόρθωσε να επικρατήσει και κήρυξε το νησί ανεξάρτητο με την ονομασία « Δημοκρατία του Αγίου Τίτου». Το 1645 οι Τούρκοι αποβιβάστηκαν στην Κρήτη. Έπειτα από δύο χρόνια άρχισε η πολιορκία του Χάνδακα. Βενετσιάνοι και Κρητικοί, ενωμένοι, αντιστάθηκαν για 23 χρόνια. Τέλος, ο Χάνδακας κατελήφθη. Μόνο τα Σφακιά έμειναν ελεύθερα, πληρώνοντας όμως φόρο υποτέλειας.
Το 1830 η Κρήτη παραχωρήθηκε στην Αίγυπτο για δέκα χρόνια. Έπειτα, οι Τούρκοι ξαναγύρισαν. Οι επαναστάσεις συνεχίστηκαν ως το 1878, οπότε με την επέμβαση των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων, παραχωρήθηκαν προνόμια στους κατοίκους. Τα προνόμια αυτά ατόνησαν σύντομα και νέες εξεγέρσεις οδήγησαν τις Μεγάλες Δυνάμεις στο διορισμό του πρίγκιπα της Ελλάδας, Γεωργίου, ως Ύπατου Αρμοστή στο νησί. Το 1898 κατέφτασε στην Κρήτη ο πρίγκιπας Γεώργιος και εγκαταστάθηκε στα Χανιά. Ιδρύθηκε τότε Βουλή και η Κρήτη έγινε αυτόνομη Κρητική Πολιτεία.
Το 1908 οι Κρήτες κατάργησαν την Αρμοστεία και κήρυξαν την Ένωση της Μεγαλονήσου με την Ελλάδα. Στην κίνηση αυτή πρωτοστάτησε ο πολιτικός Ελευθέριος Βενιζέλος. Αλλά οι Δυνάμεις αντέδρασαν και η Ένωση πραγματοποιήθηκε, επίσημα, μετά τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων (1 Δεκεμβρίου του 1913). Η σημαντικότερη ιστορική στιγμή της Κρήτης στην περίοδο, μετά την Ένωση με τη Μητέρα Ελλάδα, ήταν η περίοδος της Μάχης της Κρήτης, όταν όλος ο κρητικός λαός αντιτάχθηκε στις δυνάμεις του Άξονα με απίστευτο ηρωισμό, ενωμένος με τις συμμαχικές δυνάμεις που έφτασαν στο νησί, Άγγλους, Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς (20 – 29 Μαΐου 1941).
Ιστορικοί χρόνοι
Στα 1100 μ.Χ. η Κρήτη μπαίνει σε μια νέα ιστορική περίοδο. Διασπάται η πολιτιστική συνέχεια και συντελείται η ουσιαστική παρακμή και πτώση του παλαιού πολιτισμού. Το νέο πολίτευμα παίρνει αριστοκρατικό χαρακτήρα. Το νησί χωρίζεται σε πόλεις- κράτη, που πολλές φορές εμπλέκονται σε μακροχρόνιους πολέμους μεταξύ τους. Η νέα οργάνωση της κοινωνίας της Κρήτης έχει ως πρότυπο την αντίστοιχη οργάνωση της Σπάρτης και των άλλων δωρικών κέντρων της Ελλάδας. Παρά την ουδετερότητα που κράτησε η Κρήτη στην περίοδο αυτή, πήρε μέρος με 80 πλοία στην άλωση της Τροίας. Πολυάριθμοι επίσης Κρήτες μισθοφόροι σε μεταγενέστερους χρόνους υπηρετούν στο στρατό του Μ. Αλεξάνδρου.
Είναι γνωστός ο ρόλος του ναυάρχου Νέαρχου από τη Λατώ και του αγγελιαφόρου Φιλωνίδη από τη Χερσόνησο.
Ακολουθεί η ελληνιστική περίοδος, όπου δημιουργείται ο θεσμός του Κοινού των Κρητών, με χαλαρή σχέση μεταξύ των πόλεών του. Το Κοινό των Κρητών διατηρήθηκε μέχρι τον 4ο αι. μ.Χ. Ο πληθυσμός κατοικεί και σε χαμηλότερες θέσεις, στις πεδιάδες, χωρίς το φόβο των πολέμων. Την περίοδο αυτή, κρίνοντας από το πλήθος θέσεων στις οποίες ανακαλύφθηκαν εντυπωσιακά ερείπια οικισμών, φαίνεται ότι η Κρήτη ήταν πυκνοκατοικημένη. Μεγάλες αγροικίες, πολλά χρόνια μετά τη Νεοανακτορική περίοδο, ξανακτίζονται σε πολλές θέσεις. Σπουδαία εντυπωσιακά δημόσια τεχνικά έργα της περιόδου είναι τα υδραγωγεία τη Γόρτυνας, της Λύκτου, της Χερσονήσου.
Με την κατάληψη της Κρήτης από τους Ρωμαίους το 67 π.Χ. ολοκληρώνεται η κατάκτηση του ελλαδικού χώρου. Η Κρήτη γίνεται ρωμαϊκή επαρχία ως το 330 μ.Χ., με πρωτεύουσα τη Γόρτυνα, η οποία εξελίσσεται σε ισχυρή εύπορη και πολυάριθμη πόλη. Κάτω από τη ρωμαϊκή κυριαρχία η Κρήτη γνώρισε ξανά ακμή. Η Κνωσός παίζει τώρα δευτερεύοντα ρόλο, καθώς ο Αύγουστος ενώνει την Κρήτη με τη χερσόνησο της Κυρήνης, ιδρύοντας μία επαρχία με πρωτεύουσα τη Γόρτυνα Μεσαράς. Άλλες πόλεις στο Ν. Ηρακλείου που γνώρισαν ακμή στα χρόνια αυτά είναι η Λύκτος και η Χερσόνησος. Στη Λεβήνα ακμάζει το ιερό του Ασκληπιού.
Βυζαντινοί χρόνοι - Ενετοκρατία
Η Κρήτη κατά την πρώτη βυζαντινή περίοδο (330 μ.Χ. έως το 824 μ.Χ.) αποτελεί «θέμα» της βυζαντινής αυτοκρατορίας, με διοικητικό, στρατιωτικό και θρησκευτικό κέντρο τη Γόρτυνα. Το 824 μ.Χ. η πόλη του Ηρακλείου, μετά από αραβικές επιδρομές και την αποβίβαση Αράβων στην Κρήτη γύρω στα 822 - 823 μ.Χ. με στόχο τη σταδιακή κατάληψη του νησιού, πέφτει στα χέρια των κατακτητών του. Η πόλη ονομάζεται τώρα Rabdh el Khandaq, δηλαδή "Φρούριο της Τάφρου" .
Το 960 μ.Χ. ο αρχιστράτηγος του Βυζαντίου και μετέπειτα Βυζαντινός αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς κάνει εκστρατεία εναντίον των Αράβων. Η Κρήτη ελευθερώνεται και οι Άραβες περιορίζονται μέσα στον καλά οχυρωμένο Χάνδακα. Μετά από πολιορκία μηνών, την άνοιξη του 961 μ.Χ., έγινε η γενική έφοδος από μέρους των Βυζαντινών, η οποία κατέληξε στην επιτυχή ανακατάληψη της πόλης. Με την κατάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας το 1204 από τους σταυροφόρους της Δ΄ σταυροφορίας, η Κρήτη μετά από ολιγόχρονη κατάληψη από τους Γενουάτες περνά στα χέρια των Βενετών από το 1211.
Η νέα κτήση γίνεται η σπουδαιότερη αποικία της Βενετίας. Ο διοικητής του νησιού και ο Λατίνος Αρχιεπίσκοπος έχουν την έδρα τους στο Χάνδακα ή Κάντια, που δίνει το όνομά της σ' ολόκληρο το νησί και γίνεται η «Βενετία της ανατολής». Η Κρήτη χωρίζεται σε τέσσερις διοικητικές περιφέρειες που αντιστοιχούν περίπου στους σημερινούς νομούς. Οι καταπιέσεις και αυθαιρεσίες των Βενετών με τη βαριά φορολογία, την άνιση μεταχείριση, την παραχώρηση μεγάλων κτημάτων στους Βενετούς αποίκους και τις σκληρές αγγαρείες προκαλούν την αντίδραση του κρητικού λαού, που εκδηλώνεται με μια σειρά επαναστάσεων. Ο κρητικός λαός επαναστάτησε συνολικά 27 φορές. Με την επανάσταση του Αγίου Τίτου, πολιούχου του νησιού, καταλύεται βίαια η βενετική εξουσία, συλλαμβάνεται ο Δούκας και φυλακίζεται με τους συμβούλους του. Με την άμεση όμως και δραστήρια επέμβαση της Βενετίας η αποστασία αυτή καταλήγει σε αποτυχία. Μετά τους δύο πρώτους αιώνες, που σημαδεύονται από αλλεπάλληλες επαναστατικές εξεγέρσεις, αρχίζουν να ηρεμούν τα πράγματα και να παρουσιάζεται στο νησί μια αξιόλογη πνευματική και καλλιτεχνική άνθιση. Στα όψιμα χρόνια της Ενετοκρατίας που συμπίπτουν με την άλωση της Κωνσταντινούπολης η κρητική λογοτεχνία φτάνει στο απόγειό της. Η περίοδος της Ενετοκρατίας διαρκεί ως το 1669.
Στα χρόνια της αυτά χτίστηκαν μερικά από τα σπουδαιότερα τεχνικά και αρχιτεκτονικά έργα του νησιού. Τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα αυτών συναντάμε στην πόλη του Ηρακλείου που διαθέτει το μεγαλύτερα οχυρωματικά έργα, όχι μόνο της Κρήτης, αλλά και της ανατολικής Μεσογείου, μνημειακό έργο που, παρά το σύγχρονο χαρακτήρα της πόλης, αποτελεί στολίδι για την μεγαλούπολη και διασώζει σημαντικές μνήμες. Το τεράστιο αυτό αμυντικό έργο συμπληρώνεται από το εκπληκτικό κάστρο του Κούλε στο λιμάνι της πόλης και από μεγαλοπρεπή και μοναδικής αξίας κτίρια, όπως η Λότζια και η κρήνη του Μοροζίνη. Αναρίθμητα ασφαλώς είναι τα μοναστήρια και οι εκκλησίες που είναι διάσπαρτα σε όλο το νομό, όπως η Κερά, η Παλιανή, η Αγκάραθος, η Οδηγήτρια, η Καλυβιανή κ.ά.
Τότε ξεκίνησε η περίοδος της κρητικής Αναγέννησης κατά την οποία η Κρήτη γνώρισε άνθηση στις τέχνες και τα γράμματα. Στα πρώτα χρόνια της Ενετοκρατίας η πόλη του Ηρακλείου δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να δεχτεί μια σημαντική πνευματική ανάπτυξη, η οποία θα ενισχυθεί λίγο πριν από την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Πολλοί Βυζαντινοί λόγιοι, διαβλέποντας τον κίνδυνο της κατάκτησης από τους Τούρκους, καταφεύγουν σε ευρωπαϊκές, κυρίως ιταλικές, πόλεις, αλλά και στην Κρήτη και κυρίως στο Ηράκλειο ( Candia ). Αυτό το κύμα των αφίξεων λόγιων Βυζαντινών υποβοηθάει την πολιτιστική ανάπτυξη της πόλης σε όλους τους τομείς. Μεγάλο πνευματικό και μορφωτικό κέντρο της πόλης αναδεικνύεται η Μονή της Αγίας Αικατερίνης των Σιναϊτών, όπου μεγάλοι λόγιοι, όπως οι Μελέτιος Βλαστός, Ιωάννης Μορτζίνος, Κύριλλος Λούκαρις κ.ά., υπήρξαν δάσκαλοι της σχολής που διατηρούσε.
Ένας μεγάλος αριθμός νέων της πόλης ταξιδεύει στη Βενετία και σε άλλες ιταλικές πόλεις για σπουδές και έτσι σιγά-σιγά η πόλη του Ηρακλείου δέχεται τις επιδράσεις της πρώιμης αναγέννησης και εμφανίζεται πλέον μια σημαντική αυτόνομη τοπική πνευματική παραγωγή, κυρίως στους τομείς της ζωγραφικής,της ποίησης και του θεάτρου.
Ειδικά στους τελευταίους χρόνους της Ενετοκρατίας (1594 – 1669) η κρητική λογοτεχνία φτάνει στο απόγειο της ανάπτυξής της, οπότε μιλάμε πια και για το «Κρητικό θέατρο».
Σε αυτή την περίοδο δημιουργήθηκε η Κρητική Σχολή ζωγραφικής τέχνης με κορυφαίους εκπρόσωπους τον Θεοφάνη, τον Κλώντζα και τον Δαμασκηνό. Στον τελευταίο θα μαθητεύσει αργότερα ο πιο γνωστός Έλληνας ζωγράφος, ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος. Άνθηση γνώρισε και η λογοτεχνία με τους Γεώργιο Χορτάτζη και Βιτσέντζο Κορνάρο, που άφησαν πίσω τους τα πασίγνωστα έργα της Ερωφίλης, του Ερωτόκριτου και της Θυσίας του Αβραάμ.
Νεότεροι χρόνοι
Το 1669 το Ηράκλειο, το τελευταίο προπύργιο της Κρήτης, πέφτει στα χέρια των Τούρκων. Αυτό σημαίνει και την πτώση του τελευταίου οχυρού της χριστιανικής Ευρώπης στην ανατολική Μεσόγειο. Ο Χάνδακας άντεξε σε μια σκληρή πολιορκία που κράτησε 21 ολόκληρα χρόνια. Το χριστιανικό όμως στοιχείο και ειδικότερα οι κάτοικοι του Χάνδακα πλήρωσαν το βαρύ τίμημα της πολιορκίας σε ανθρώπινες ζωές και υλικές καταστροφές. Ο Γάλλος περιηγητής Tournefor, ο οποίος πισκέπτεται την πόλη 30 χρόνια αργότερα, την χαρακτηρίζει «λείψανο πόλης». Με την κατάκτηση του Χάνδακα η Τουρκία πέτυχε τους σκοπούς της, που ήταν η γεωγραφική και οικονομική ενότητα της αυτοκρατορίας στο χώρο της ανατολικής Μεσογείου. Έτσι ολόκληρος σχεδόν ο χώρος - χερσαίος και νησιωτικός - εντάχθηκε στον κορμό της οθωμανικής αυτοκρατορίας, για να γίνει και η Κρήτη μια από τις επαρχίες της. Η κακοδιαχείριση, οι αυθαιρεσίες, οι φορολογικές επιβαρύνσεις και οι αγγαρείες, αποτελούσαν μια συνηθισμένη τουρκική τακτική. Από τα πρώιμα ως τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας σημειώνονται πολλές εξεγέρσεις για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού με το δυναστικό χαρακτήρα. Το Νοέμβριο του 1898 φεύγει από το νησί και ο τελευταίος Τούρκος στρατιώτης, ενώ τον επόμενο μήνα αποβιβάζεται στη Σούδα ο Ύπατος Αρμοστής πρίγκιπας Γεώργιος και εγκαθιδρύεται έτσι η Κρητική Πολιτεία υπό την «υψηλή προστασία» της Αγγλίας,της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας έως το 1913, οπότε επιτυγχάνεται η ένωση με την Ελλάδα.
Στα γεγονότα της νεότερης ιστορίας εντάσσεται η επική Μάχη της Κρήτης, που κατέχει ξεχωριστή θέση στις συγκλονιστικές εξελίξεις του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η στρατηγικής σημασίας θέση της Κρήτης και η κατάληψη της άλλης Ελλάδας εξασφάλιζε τη σταθεροποίηση της γερμανικής αεροπορικής κυριαρχίας στη Μεσόγειο, διευκολύνοντας παράλληλα τα στρατιωτικά τους σχέδια. Το επίλεκτο σώμα των Γερμανών αλεξιπτωτιστών με σημαντικές απώλειες κατορθώνει και καταλαμβάνει την Κρήτη. Το Ηράκλειο, που βρίσκεται στη δίνη του πολέμου, αντιστέκεταιι σθεναρά. Το αεροδρόμιό του καταλήφθηκε μόνο μετά την απόσυρση της αγγλικής φρουράς που είχε αναλάβει την υπεράσπισή του και αφού το Μάλεμε είχε καταληφθεί.
Ως σημαντικά πολεμικά γεγονότα που σημειώθηκαν στο Ηράκλειο, με παγκόσμιο μάλιστα αντίκτυπο, ήταν η ανατίναξη του αεροδρομίου Ηρακλείου τον Ιούνιο του 1942, η απαγωγή του Γερμανού στρατηγού Καρλ Κράιπε τον Απρίλιο του 1944 και η συγκρότηση των πρώτων ένοπλων αντιστασιακών οργανώσεων της Κρήτης ταυτόχρονα σχεδόν με την κατάληψή της. Στη βίλα Αριάδνη, τέλος, στην Κνωσό υπογράφτηκε η τοπική συνθηκολόγηση μεταξύ των εμπόλεμων στις 9 Μαΐου 1945.
"Μια χώρα, η Κρήτη, μέσα βρίσκεται στο πέλαο το κρασάτο,
περίσσια πλούσια, θαλασσόζωστη, πανώρια
πολιτείες έχει ενενήντα μύριοι,
αρίφνητοι ζουν πάνω άνθρωποι,
κι είναι πολλές οι γλώσσες τους, ανάκατες.
Θρέφει Αχαιούς η Κρήτη, και βέρους Κρητικούς αντρόκαρδους, και Δωριείς,
που ζούνε σε τρεις φυλές,
κι ακόμα Κύδωνες και Πελασγούς αρχόντους."
Οδύσσεια, Ραψωδία Τ΄ (172-177)
(Μετάφραση: Καζαντζάκη- Κακριδή)
το Διαβασαμε - http://www.checkincreta.com/gr/island-history
PHOTO - VIDEO Michael Vitorakis
ΠΗΓΗ: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ – incrediblecrete.gr
PHOTO - VIDEO Michael Vitorakis
ΠΗΓΗ: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ – incrediblecrete.gr
