Η Πομπηία ήταν πόλη της νότιας Ιταλίας, στην πλευρά της Τυρρηνικής θάλασσας, κοντά στη σημερινή Νάπολη. Χτίστηκε τον 5ο αιώνα από τους Έλληνες στις ακτές της Καμπανίας στους πρόποδες του Βεζούβιου, κοντά στη Ρώμη. Η Πομπηία έπεσε στα χέρια των Ρωμαίων και είχε επηρεαστεί πολύ από τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Η τοποθεσία της και το κλίμα της ήταν περίφημα, πράγμα που την έκανε το καλύτερο θέρετρο της αρχαίας Ρώμης. Πολλοί πλούσιοι Ρωμαίοι είχαν χτίσει πάνω στους σκεπασμένους με αμπέλια λόφους της, όμορφες εξοχικές επαύλεις, τις οποίες στόλιζαν με διάφορα έργα τέχνης.
Η Πομπηία ήταν πόλη ανθηρή, με πληθυσμό 20.000-30.000 κατοίκους. Το 62 μ.Χ. έγινε ένας σφοδρότατος σεισμός, που συντάραξε την ωραία και πλούσια αυτή πόλη. Αλλά ο σεισμός αυτός δεν ήταν παρά το προμήνυμα για την ολοσχερή καταστροφή της. Πράγματι λίγα χρόνια αργότερα, στις 14 Αυγούστου του 79 μ.Χ., μετά από μια φοβερή έκρηξη του Βεζούβιου, ένα τεράστιο κύμα από λάβα, στάχτη και φωτιά έθαψε για πάντα, μέσα σε λίγες ώρες, την εύθυμη, σπάταλη και πανέμορφη ρωμαϊκή πόλη. Στην αρχή σηκώθηκε ένα φοβερό σύννεφο από στάχτη, η οποία σκέπασε την πόλη σε ύψος ενός μέτρου. Μόλις αντιλήφθηκαν οι κάτοικοι της Πομπηίας τη θεομηνία, άρχισαν να τρέπονται σε φυγή, παίρνοντας ο καθένας ό,τι μπορούσε να προφτάσει τις συνταρακτικές εκείνες στιγμές. Πολλοί όμως άλλαξαν γνώμη και ξαναγύριζαν αλλά τους έπιανε παραλυσία από τον πανικό.
Η Πομπηία έχει μοναδική σημασία για τη ρωμαϊκή αρχαιολογία, γιατί η βροχή από τέφρα και λίθους διάκοψε τη ζωή στην πλήρη άνθησή της και διαφυλάσσοντας κτίρια, που δεν είχαν παύσει να χρησιμοποιούνται, με την πλήρη επίπλωση τους, αντίθετα προς ό,τι συμβαίνει με τις άλλες αρχαίες πόλεις, των οποίων τα λείψανα έχουν φθάσει σε μας πάντα σχεδόν καταστρεμμένα. Με την ίδια έκρηξη θάφτηκαν και τα μικρότερα κέντρα Ηράκλειο, Σταβία και Μποσκορτάλε. Οι ανασκαφές της Πομπηίας άρχισαν το 1748 και συνεχίζονται ακόμα, δεδομένου ότι μόνο τα τρία πέμπτα της πόλης έχουν ανασκαφεί. Η Πομπηία δεν αναπτύχθηκε σύμφωνα μ” ένα μοναδικό αξονα προσανατολισμού, αλλά γύρω από τρεις πυρήνες: έναν αρχικό, οσκικό γύρω από την Αγορά, ένα βόρεια της Αγοράς με ορθογώνια ρυμοτομία και ένα ανατολικά της οδού της Σταβίας με ακανόνιστα οικοδομικά τετράγωνα· Ηταν χαρακτηριστική των ιταλικών αγορών, Kατά το Βιτρούβιο, η στενόμακρη κάτοψη της Αγοράς της Πομπηίας, στις μικρές πλευρές της οποίας υπάρχουν ο ναός του Δία και της Καπιτωλίου Τριάδας και της Κουρίας.
Καλλιτεχνική αναπαράσταση του Ναού του Απόλλωνα στην Πομπηία
Ήταν κτισμένος στην βόρεια πλευρά της πόλης και ήταν το σημαντικότερο θρησκευτικό κτίριο. Η κατασκευή του ανάγεται στους αρχαιότατους χρόνους. Ανασκευάστηκε τον 2ο αιώνα π.Χ. και ξανά διορθώθηκαν οι ζημιές του μετά τον σεισμό του 62. Όλοι οι κίονες που τον περιβάλλουν είναι κατασκευασμένοι από ελαφρόπετρα. Αργότερα οι κολώνες αντικαταστάθηκαν από γύψινες κολώνες και κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού ζωγραφισμένα σε χρώματα κίτρινο, κόκκινο και βαθύ μπλε.
Πορτραίτο νέας γυναίκας – Πομπηία
Στις 14 Αυγούστου του 79 μ.Χ. το ηφαίστειο Βεζούβιος σημείωση ισχυρή έκρηξη και ένα τεράστιο κύμα από λάβα κάλυψε την εύθυμη, σπάταλη και πανέμορφη πόλη 
Διασώθηκαν και λεπτομέρειες που μας δείχνουν τον ξαφνικό θάνατο της πόλης, από την καθημερινή ζωή που διακόπηκε απότομα. Άνθρωποι που έτρωγαν ξαπλωμένοι στα ανάκλιντρα, άνθρωποι που πνίγηκαν απ' τις αναθυμιάσεις προσπαθώντας να ξεφύγουν απ' το φριχτό θάνατο.
Πομπηία
